ปรับใหม่! มาตรฐานการติดตั้งสายไฟ มีอะไรเปลี่ยนไปบ้าง ไปดู

หลายท่านอาจเคยได้ยินว่า สายไฟฟ้ากำ ลังจะเปลี่ยนมาตรฐานใหม่ ปัจุบัน สายไฟฟ้าทองแดงหุ้มด้วยฉนวนพีวีซี เป็นสายที่ผลิตตามมาตรฐาน มอก. 11-2531 ซึ่งเป็นมาตรฐานบังคับ ร่างมาตรฐานใหม่นี้ทำ เสร็จมานานแล้วแต่ อยู่ระหว่างการประกาศเป็นมาตรฐานบังคับ ซึ่งเมื่อมาตรฐานมีผลบังคับใช้ สายไฟฟ้าก็จะเปลี่ยนไปจากเดิมมากทีเดียว มาตรฐานสายไฟฟ้าใหม่คือ มอก.11-2553 ผู้ที่เกี่ยวข้องก็จะต้องเรียนรู้และตามให้ทันเพื่อจะได้เลือกใช้ ได้อย่างเหมาะสม

สายไฟฟ้าตามมาตรฐานใหม่นี้อ้างอิงตามมาตรฐาน IEC 60227 แต่ก็ยังคงสายตามมาตรฐานเดิมอยู่บ้างเนื่องจากยังเป็นที่นิยมใช้งานอยู่ และเพื่อเป็นการเตรียมพร้อม ผู้เขียนจึงขอสรุปสาระสำคัญให้พอรู้จักดัง ต่อไปนี้

มาตรฐานสายไฟฟ้าใหม่มีอะไรเปลี่ยนแปลงบ้าง

แรงดันไฟฟ้าในมาตรฐานใหม่ เปลี่ยนไป

สายไฟฟ้าตามมาตรฐานใหม่กำ หนดแรง ดันไฟฟ้าใช้งานเป็นค่าU0/U ไว้ไม่เกิน450/750 โวลต์แรงดันU0 หมายถึงแรงดันไฟฟ้าวัดเทียบ กับดิน เป็นค่ารากของกำ ลังสองเฉลี่ย (r.m.s.) และU หมายถึงแรงดันไฟฟ้าระหว่างตัวนำ เป็น ค่ารากของกำลังสองเฉลี่ย เช่นกัน

อุณหภูมิของสายก็มีเปลี่ยนแปลง

สายไฟฟ้าตามมาตรฐานเดิมกำหนด อุณหภูมิใช้งานไว้ที่ 70 ํC ค่าเดียว แต่สายตาม มาตรฐานใหม่นี้กำ หนดอุณหภูมิใช้งานของสาย ไว้สองค่าคือ 70 ํC และ 90 ํC ชนิดของฉนวนยังคงเป็นพีวีซี ฉนวนของสายไฟฟ้าตามมาตรฐาน มอก. 11-2553 เป็นพอลิไวนิลคลอไรด์ทั้งชนิดที่มีอุณห ภูมิใช้งาน70OC และ90OC แต่ในรายละเอียด ของฉนวนจะต่างกัน ฉนวนแบ่งเป็น 3 ชนิดคือ

● PVC/C สำหรับสายไฟฟ้าใช้งานติดตั้งถาวร
● PVC/D สำหรับสายไฟฟ้าอ่อน (flexible cable)
● PVC/E สำหรับสายทนความร้อนที่ใช้ภายในอาคาร

สีของสายไฟฟ้าก็เปลี่ยนไปด้วย

มาตรฐานฉบับใหม่กำ หนดให้สายดินเป็นสี เขียวแถบเหลือง สายนิวทรัลเป็นสีฟ้า สำหรับ สายเส้นไฟจะใช้สีน้ำตาล สีดำ และสีเทา ตาม ลำ ดับ การทำ สีจะทำที่ฉนวนของสาย ดังนั้นสี ของสายไฟฟ้าจะเป็นดังนี้
● สายแกนเดี่ยว ไม่กำหนดสี
● สาย 2 แกน สีฟ้า และน้ำตาล
● สาย 3 แกน สีเขียวแถบเหลือง ฟ้า น้ำตาล หรือ น้ำตาล ดำ เทา
● สาย 4 แกน สีเขียวแถบเหลือง น้ำตาล ดำ เทา หรือ ฟ้า น้ำตาล ดำ เทา
● สาย 5 แกน สีเขียวแถบเหลือง ฟ้า น้ำตาล ดำ เทา

การกำหนด รหัสชนิด ขนาด และแรงดันของสาย

ในมาตรฐานใหม่นี้การแบ่งชนิดของสาย ไฟฟ้าจะเลียบแบบมาตรฐาน IEC 60227 เรียกว่ารหัสชนิดการกำหนดรหัสชนิดจะใช้หมาย เลข 2 ตัว ตามหลังมาตรฐานอ้างอิง IEC หมาย เลขแรก เป็นการระบุชั้นพื้นฐานของสายไฟฟ้า และหมายเลขที่สองเป็นการระบุแบบเฉพาะที่ อยู่ในชั้นพื้นฐานของสายไฟฟ้านั้น
ขนาดของสายไฟฟ้าตามมาตรฐานใหม่ก็ ต่างไปจากเดิมบ้าง สำหรับแรงดันใช้งานนั้น แม้ในมาตรฐานจะกำหนดพิกัดแรงดันของสาย ไฟฟ้าไว้ไม่เกิน 450/750 โวลต์ ก็ตาม แต่ในรายละเอียดของสายไฟฟ้าแต่ละชนิดอาจมีแรงดันใช้งานต่ำกว่าได้รหัสชนิดของสายเป็นดังนี้

หมายเลขแรกเป็น 0 หมายถึง สายไฟฟ้าไม่มีเปลือก สำหรับงานติดตั้งถาวร แบ่งย่อย เป็น 8 ชนิด คือ

01 หมายถึง สายไฟฟ้าแกนเดี่ยวไม่มี เปลือก แบบตัวนำ สายแข็ง (rigid) สำหรับงานทั่วไป อุณหภูมิของตัวนำ 70 องศาเซลเซียส กำหนดรหัสชนิดเป็น 60227 IEC 01 มีขนาด ตั้งแต่ 1.5 ตร.มม. จนถึง 400 ตร.มม. แรงดันใช้งาน 450/750 โวลต์

02 หมายถึง สายไฟฟ้าแกนเดี่ยวไม่มี เปลือก แบบตัวนำ สายอ่อน (flexible conductor) สำหรับงานทั่วไป อุณหภูมิของตัวนำ 70 องศาเซลเซียส กำหนดรหัสชนิดเป็น 60227 IEC 02 มีขนาดตั้งแต่ 1.5 ตร.มม. จนถึง 240 ตร.มม. แรงดันใช้งาน 450/750 โวลต์

05 หมายถึง สายไฟฟ้าแกนเดี่ยวไม่มี เปลือก แบบตัวนำ เส้นเดี่ยว สำหรับงานเดิน สายไฟฟ้าภายใน อุณหภูมิของตัวนำ 70 องศา เซลเซียส กำหนดรหัสชนิดเป็น 60227 IEC 05 มีใช้งานเพียง 3 ขนาดคือ 0.5, 0.75 และ 1.0 ตร.มม. แรงดันใช้งาน 300/500 โวลต์

06 หมายถึง สายไฟฟ้าแกนเดี่ยวไม่มี เปลือก แบบตัวนำ สายอ่อน สำหรับงานเดิน สายไฟฟ้าภายใน อุณหภูมิของตัวนำ 70 องศา เซลเซียส กำหนดรหัสชนิดเป็น 60227 IEC 06 มีใช้งานเพียง 3 ขนาดคือ 0.5, 0.75 และ 1.0 ตร.มม. แรงดันใช้งาน 300/500 โวลต์

07 หมายถึง สายไฟฟ้าแกนเดี่ยวไม่มี เปลือก แบบตัวนำ เส้นเดี่ยว สำหรับงานเดิน สายไฟฟ้าภายใน อุณหภูมิของตัวนำ 90 องศา เซลเซียส กำหนดรหัสชนิดเป็น60227 IEC 07 มี ใช้งาน5 ขนาดคือ 0.5, 0.75, 1.0, 1.5 และ 2.5 ตร.มม. แรงดันใช้งาน 300/500 โวลต์

08 หมายถึง สายไฟฟ้าแกนเดี่ยวไม่มี เปลือก แบบตัวนำ สายอ่อน สำหรับงานเดิน สายไฟฟ้าภายใน อุณหภูมิของตัวนำ 90 องศา เซลเซียส กำหนดรหัสชนิดเป็น60227 IEC 08 มี ใช้งาน5 ขนาดคือ 0.5, 0.75, 1.0, 1.5 และ 2.5 ตร.มม. แรงดันใช้งาน 300/500 โวลต์

หมายเลขแรกเป็น 1 หมายถึง สายไฟฟ้า มีเปลือกสำหรับงานติดตั้งถาวรมี1 ชนิดคือ

10 หมายถึง สายไฟฟ้ามีเปลือกพอลิไวนิลคลอไรด์เบา อุณหภูมิของตัวนำ 70 องศา เซลเซียส กำหนดรหัสชนิดเป็น 60227 IEC 10 เป็นสายชนิดหลายแกน มีตั้งแต่ 2 ถึง 5 แกน มีขนาด 1.5 ตร.มม. ถึง 35 ตร.มม. แรงดันใช้ งาน 300/500 โวลต์

หมายเลขแรกเป็น 4 หมายถึง สายไฟฟ้า อ่อนไม่มีเปลือกสำหรับงานเบา 2 ชนิดคือ

41 หมายถึง สายทินเซลแบน อุณหภูมิ ของตัวนำ 70 องศาเซลเซียส กำหนดรหัส ชนิดเป็น 60227 IEC 41 เป็นสายชนิด 2 แกน มีขนาดเดียวคือ 0.8 ตร.มม. แรงดันใช้งาน 300/300 โวลต์

43 หมายถึง สายอ่อนสำหรับไฟประดับ ตกแต่งภายใน อุณหภูมิของตัวนำ 70 องศา เซลเซียส กำหนดรหัสชนิดเป็น 60227 IEC 43 เป็นสายชนิดแกนเดี่ยว มี2 ขนาด คือ 0.5 และ 0.75 ตร.มม. แรงดันใช้งาน 300/300 โวลต์

หมายเลขแรกเป็น 5 หมายถึง สายไฟฟ้า อ่อนมีเปลือกสำหรับการใช้งานปกติ4 ชนิดคือ

52 หมายถึง สายอ่อนมีเปลือกพอลิไว นิลคลอไรด์เบา อุณหภูมิของตัวนำ 70 องศา เซลเซียส กำหนดรหัสชนิดเป็น 60227 IEC 52 เป็นสายชนิด2 และ 3 แกน มี2 ขนาด คือ 0.5 และ0.75 ตร.มม. แรงดันใช้งาน300/300 โวลต์

53 หมายถึง สายอ่อนมีเปลือกพอลิไวนิล คลอไรด์ธรรมดา อุณหภูมิของตัวนำ 70 องศา เซลเซียส กำหนดรหัสชนิดเป็น 60227 IEC 53 เป็นสายชนิดหลายแกน มีตั้งแต่2 ถึง 5 แกน มี 4 ขนาดคือ0.75, 1.0, 1.5 และ 2.5 ตร.มม. แรง ดันใช้งาน 300/500 โวลต์

56 หมายถึง สายอ่อนมีเปลือกพอลิไว นิลคลอไรด์เบา ทนความร้อน อุณหภูมิของ ตัวนำ 90 องศาเซลเซียส กำหนดรหัสชนิดเป็น 60227 IEC 56 เป็นสายชนิด2 และ 3 แกน มี2 ขนาด คือ 0.5 และ 0.75 ตร.มม. แรงดันใช้งาน 300/300 โวลต์

57 หมายถึง สายอ่อนมีเปลือกพอลิไวนิล คลอไรด์ธรรมดา ทนความร้อน อุณหภูมิของ ตัวนำ 90 องศาเซลเซียส กำหนดรหัสชนิดเป็น 60227 IEC 57 เป็นสายชนิดหลายแกน มีตั้งแต่ 2 ถึง 5 แกน มี4 ขนาดคือ 0.75, 1.0, 1.5 และ 2.5 ตร.มม. แรงดันใช้งาน 300/500 โวลต์

สายตามมาตรฐานเดิมบางชนิด และบางขนาดก็ยังมีใช้งาน

มาตรฐาน มอก.11-2531 จะยกเลิกแต่จะ ยังคงสายไฟฟ้าบางชนิดไว้ในมาตรฐานใหม่ แต่ จะลดสายบางขนาดลง พร้อมทั้งสีของสายจะ เปลี่ยนไปตามมาตรฐานใหม่ปี 2553 โดยที่จะ เปลี่ยนมาตรฐานไปเป็นมาตรฐานฉบับใหม่มี ดังนี้

สาย VAF เป็นสายไฟฟ้าหุ้มด้วยฉนวนและเปลือก อุณหภูมิของตัวนำ 70 องศาเซลเซียส กำหนด รหัสชนิดเป็น VAF ชนิดสายแบน มีทั้งชนิด 2 แกน และ 2 แกนมีสายดิน ขนาดตั้งแต่ 1.0 ตร.มม. ถึง 16 ตร.มม. สายดินมีขนาดเท่ากับ สายเส้นไฟ แรงดันใช้งาน 300/500 โวลต์

สาย NYY เป็นสายไฟฟ้าหุ้มด้วยฉนวนและเปลือก อุณหภูมิของตัวนำ 70 องศาเซลเซียส กำหนด รหัสชนิดเป็น NYY ชนิดสายกลม มีชนิดแกน เดี่ยว 2 แกน 3 แกน และ 4 แกน และ หลาย แกนมีสายดินด้วย แรงดันใช้งาน 450/750 โวลต์มีหลายขนาดดังนี้
สายแกนเดี่ยว มีขนาดตั้งแต่ 1.0 ถึง 500 ตร.มม.

สายหลายแกน มีขนาดตั้งแต่ 50 ถึง 300 ตร.มม.

สายหลายแกนมีสายดิน มีขนาด25-300 ตร.มม.

สาย VCT เป็นสายไฟฟ้าหุ้มด้วยฉนวนและเปลือก อุณหภูมิของตัวนำ 70 องศาเซลเซียส กำหนด รหัสชนิดเป็น VCT ชนิดสายกลม มีชนิดแกน เดี่ยว2 แกน3 แกน และ4 แกน และหลายแกน มีสายดินด้วย แรงดันใช้งาน 450/750 โวลต์มี ตั้งแต่ขนาด 4 ตร.มม. ถึง 35 ตร.มม. ทั้งชนิด แกนเดี่ยวและชนิดหลายแกนรวมทั้งหลายแกน ที่มีสายดินด้วย

สายไฟฟ้าขนาดที่หายไป จะใช้อะไร แทน

สาย NYY ชนิดหลายแกน และสาย หลายแกนมีสายดินขนาดเล็กกว่าที่กำ หนดใน มาตรฐานใหม่นี้ ให้ใช้สายชนิด 60227 IEC 10 แทน สาย VCT ขนาดนอกเหนือจากที่กำหนด จะต้องใช้สายชนิดอื่นแทนเช่น ขนาดเล็กกว่า 4 ตร.มม. จะต้องเปลี่ยนไปใช้สายชนิด60227 IEC 10 แทน และขนาดใหญ่กว่าก็จะต้องเปลี่ยนไป ใช้สายNYY แทน

หวังว่าบทความนี้จะเป็นข้อมูลสำหรับ ผู้ออกแบบ ผู้รับเหมาติดตั้ง และผู้ที่สนใจ ที่จะ ฃสามารถใช้ประโยชน์วางแผนการเปลี่ยนแปลงจากสายไฟฟ้าตามมาตรฐานเดิมไปใช้ สายตามมาตรฐานใหม่ เพื่อให้การทำงานราบรื่น และไม่มีปัญหา